“Mekândaki renk; biz istesek de istemesek de bizi etkiler ve benliğimize hükmeder”. Tasarlanan mekânlar kullanıcıya psikolojik mesajlar verir, bu durum mekânın kullanımında olumlu ya da olumsuz etkiler yaratır. Mekânın sahip olduğu renk ile ilgili özellikler, farklı psikolojik algılara neden olur. Farklılıklar hem renkten (tür-değer-doygunluk) hem de kullanıcıya (eğitim durumu, geçmiş deneyimleri vb.) bağlı özelliklerden kaynaklanır.
Renk beğenisi kişiden kişiye farklılık gösterir. Kişiler sevdiği renge göre kullandığı objeleri veya yaşadığı mekânı renklendirir, birine güzel ve etkileyici gelen renk, bir başkasına kötü ve itici gelebilir. Bu durum renklerin etkisinden kaynaklı olduğu kadar kişinin psikolojik aktivitelerinin de bir sonucudur.
Renklerin algılanması ışık kaynağına da bağlı bir durumdur; ışık renklerin verimliliğini düşürür ya da arttırır. Mekânlarda insanların maruz kaldığı renkler; zihinsel aktivite, fiziksel performans ve psikoloji-sosyal durum üzerinde etkiler göstermektedir.
İç mekânın ana öğelerinden olan tavan, döşeme ve duvarlar aynı renk türü ve tonu ile boyanırsa mekânda biçim ve derinlik algısı zayıflar. Bunlarla birlikte mekânda bulunan mobilyalar ve aksesuarlar da düşünülmelidir. Renk çalışması sırasında, mekâna uygun renk seçimi yapılırken renklerin birbiri ile olan ilişkileri de göz önünde tutulmalıdır. Mekân için doğru olan renkler beraberinde kullanılan başka renkler ile doğru bir ilişki kuramıyorsa uyumsuzluk yaşanır ve istenilen mekân algısına ulaşılamaz. İç mekânlarda kullanılan renkler, ışıkla da direkt ilişkilidir. Çünkü renkler ışığın türüne göre farklı yansımalar ve etkiler gösterir. Gün ışığı gibi beyaz ışıklar renklerin öz (gerçek) halini yansıtırken, diğer aydınlatma türleri renkleri öz görüntülerinden farklı olarak yansıtacaktır. Renkler mekânlarda büyük-küçük, sıcak-soğuk, enerjik-durağan, hareketli-sakinleştirici vb. etkiler ile kullanıcıyı etkiler.
Duvarlar:
Mekânı sarar ve birleştirir aynı zamanda yönlendirici olarak işlev görür. Duvarlarda çok sıcak etkiye sahip bir rengin kullanımı, mekânı olduğundan daha dar gösterir. Çünkü sıcak renkler yakınmış gibi algılanır. Küçük hacimli mekânlarda, soğuk renkler ya da pastel tonlar tercih edilmelidir. Çünkü soğuk renkler hem ferahlatıcı hem de uzaklık etkilerinden dolayı mekânı geniş gösterir.
Tavan:
Renk kullanımı tavanlarda da duvarlarda olduğuna benzer sonuçları doğurmakta ve kullanıcıya benzer etkiler yansıtmaktadır. Tavanlar mekânı örtme görevi görür, tavanı yüksek olan mekânlarda tavan algılanmaz ama alçak olan mekânlarda hissedilir. Bu tür durumlarda renklerin uzaklık ve yakınlık etkisinden faydalanmak mümkündür. Alçak tavanlı olan mekânlarda sıcak renkler tavanı daha yakın hissettireceği için mekânın basıklığı daha bariz hissedilecektir. Ama bunun yerine soğuk renk veya açık ton renk tercih edilerek duvarların daha yüksek, tavanın da daha yukarda olduğu hissi uyandırılabilir.
Döşeme: Mekânın döşeme yüzeyinden sağlamlık ve güven telkin edici bir his vermesi beklenir, çünkü insanlar adım atarken sağlam ve güvenilir zeminlerde yürümek ister. Bu nedenledir ki şeffaf veya boşluklu yüzeylerde yürümek insanlarda korkuya sebebiyet verir. Zeminin sağlam bir ifadeye sahip olması, yere basması ve kullanıcıya bunu hissettirmesi için duvarlardan daha koyu renkte olan bir malzeme ile kaplanabilir.
Mekânda kullanılan renkler; tavan, duvar ve döşemede mekân algısına çeşitli farklılıklar eklemektedir. Bunlarla birlikte mekânda kullanılan malzemelerin dokusu, mekândaki dekoratif objeler, mobilyalar vb. nesneler de renk algısı ve mekândaki psikolojik algı üzerinde etki sahibidir. Renklerin koyu ve açık değerleri sıcak ve soğuk renklerde farklı etkiler gösterir. Mekânda yüzeylerin renk türüne göre yansıttıkları etkiler farklılık gösterdiği gibi renklerin değeri ve sıcak-soğuk özellikleri de bu bağlamda etkili olmaktadır.
Renklerin sahip olduğu etkilerden yola çıkarak, her mekân sahip olduğu işleve, özelliklere ve ihtiyaçlara göre renklendirilmelidir. Örneğin; dar bir mekânda soğuk renklerin uzaklaşma etkisinden faydalanmak, mekânı soğuk renklerle boyamak doğru olacaktır. Zeminde de mümkün oldukça tek tip malzeme ve nötr renk seçimi yaparak, zemini bölmeden sonuca gitmek yerinde olacaktır. Çünkü zeminde yapılan parçalamalar mekânı gerçek boyutundan daha küçük algılatacaktır.
İç mekân tasarımında, mekânın ruhunu yansıtacak renkleri bulabilmeniz dileğiyle yepyeni bir içerikte görüşmek üzere… Sağlıklı günler.